PORR: Pandemia wymaga odpowiedzialności od obu stron kontraktu

Jak pandemia wpłynęła na popyt na Państwa usługi?

Należy rozgraniczyć dwa rodzaje zamawiających: państwowi i prywatni. W pierwszym wypadku widać spójną politykę związaną z inwestycjami, polegającą na ochronie procesu i wysiłkach, by inwestycje były jak najmniej narażone na wpływ pandemii.

Przykładowo, obecnie w portfelu PORR SA jest 20 projektów infrastrukturalnych, z czego połowa to duże zadania, realizowane dla GDDiKA. Realizujemy też kilka znaczących inwestycji dla PKP PLK. Na żadnej z tych budów nie zaprzestano pracy, nie odczuwamy też większych problemów związanych z brakiem dostępu do materiałów. Oczywiście, zaraz po wprowadzeniu przez administrację rządową pierwszych ograniczeń firmy podwykonawcze zgłosiły roszczenia związane z utrudnieniami dotyczącymi mniejszej liczby pracowników – większość z nich zatrudnia osoby z Ukrainy, które postanowiły opuścić nasz kraj. Natomiast w ramach naszych własnych zasobów spadek ten jest nieznaczący i nie wpływa na budowy. Bieżący przerób jest na poziomie 85% tego, co realizowaliśmy przed ogłoszeniem epidemii, więc – uwzględniając fakt, że znacząca część firm z innych branż w ogóle zaprzestała działalności – jest to niewielkie odchylenie.

Sytuacja jest przez nas na bieżąco monitorowana – aby zapewnić ciągłość działania budów, preferujemy lokalnych dostawców materiałów. Mamy też w ostatnim czasie oferty współpracy ze strony podwykonawców, którzy ze względu na wstrzymanie prac na inwestycjach innych firm wykonawczych oferują swoje zasoby kadrowe. To pozwala optymistycznie myśleć o przyszłości.

W odniesieniu do sytuacji, gdy zamawiającym jest podmiot prywatny – każdy przypadek ma charakter indywidualny. Na ogół zależy to od zaawansowania procesu: im wcześniejszy etap, tym większe ryzyko jego zatrzymania.

Czy pandemia nie zakłóciła łańcucha dostaw lub w inny sposób nie utrudniła procesu budowy?

To oczywiste, że pandemia wpływa na proces budowlany. Obecnie w pierwszej kolejności widać to na przykładzie dostaw materiałów z państw, gdzie wirus spowodował największe utrudnienia, jak Włochy czy Hiszpania. Materiały z tych regionów są zastępowane innymi, by można było kontynuować budowę. W przyszłości przewidujemy eskalację tego problemu w związku z rozwijającą się pandemią. Drugą istotną kwestią mającą wpływ na przebieg budowy jest czynnik ludzki. W pierwszym okresie był to strach przed nieznanym i wynikłe z tego nagłe braki w obsadzie na poszczególnych frontach, później nastąpiło uspokojenie związane z działaniami, których celem było zwiększenie bezpieczeństwa na stanowiskach pracy. W przyszłości uwzględniamy indywidualne wypadki kwarantanny, związane z pojedynczymi zachorowaniami, które mogą wstrzymywać procesy inwestycyjne na jakiś czas. Ogólnie można stwierdzić, że ten trudny okres nie sprzyja osiąganiu normalnej produktywności i jest dodatkowym czynnikiem utrudniającym cały proces inwestycyjny.

Jak to wszystko może odbić się na wynikach finansowych spółki?

Wyniki finansowe mogą być u większości wykonawców gorsze, niż zakładano jeszcze na początku roku. Różnica na EBT nie powinna jednak być znacząca, jeśli uda się utrzymać produktywność.

Czy są plany podjęcia jakichś działań w celu odrobienia strat?

Analizowaliśmy różne scenariusze i działania zaradcze. Koncentrujemy się na próbie zwiększania efektywności działania.

Czy w związku ze spadkiem koniunktury doszło do zwolnień personelu?

Nie.

Czy należy spodziewać się spowodowanych pandemią opóźnień lub wręcz wstrzymania poszczególnych inwestycji?

Opóźnienia są niejako nieodłącznym zjawiskiem, kiedy mamy do czynienia z sytuacją nieprzewidywalną, na którą nie mamy wpływu, a która jest znaczną przeszkodą w normalnym zarządzaniu procesami biznesowymi. Z takim właśnie zjawiskiem mamy teraz do czynienia. Pytanie powinno brzmieć: czy mamy szanse te niedogodności pokonać, by osiągnąć zamierzone cele? Otóż jest to możliwe, ale wyłącznie wtedy, gdy obydwie strony w procesie inwestycji, czyli zamawiający i wykonawca, zrozumieją, że w ich najlepiej pojętym interesie jest ułożenie sobie współpracy na nowo w tych warunkach tak, by pokonać niespodziewane trudności.

Jakie są scenariusze dalszego działania w zależności od okresu trwania pandemii (poniżej lub powyżej pół roku)?

Po pierwsze – najważniejsze dla nas jest utrzymanie takiej sytuacji, byśmy mogli jako pracownicy i pracodawcy nadal pracować w swoich firmach. Dziś oczywiście możemy się zastanawiać nad scenariuszami związanymi z tempem rozwoju pandemii, ale kluczowe jest reagowanie na rozwój sytuacji w czasie rzeczywistym po to, by utrzymać miejsca pracy.

Oczywiście najbardziej komfortową sytuacją byłoby poznanie scenariusza, który przewidzi rozwój sytuacji i pozwoli szybko wdrożyć odpowiednie działania. Niemniej jednak to myślenie życzeniowe. Obecnie należy cały czas śledzić sytuację, szacować ryzyka i podejmować działania. Jest to zadanie nie tylko dla kierownictwa poszczególnych firm, ale także dla wszystkich pracowników, którzy chcą włączyć się w ratowanie firmy. Niestandardowa sytuacja, w jakiej się znaleźliśmy, wymaga też niestandardowych zachowań. W dzisiejszych czasach ważne jest poczucie odpowiedzialności u pracowników, które będzie wyrażać się w działaniach nie tylko wynikających z prawa pracy, ale w również we wspólnych wyrzeczeniach i podejmowaniu trudu, dzięki któremu w przyszłości będziemy mogli wrócić do znanego nam świata.

Czy w związku z pandemią wystąpiły problemy np. z terminowością realizacji lub rozliczaniem VAT?

Takie problemy na razie nie wystąpiły.

Jak odnoszą się Państwo do rozwiązań przyjętych w rządowym pakiecie antykryzysowym?

W przypadku utrzymania produkcji na budowach najważniejsze są kwestie poprawy płynności i odblokowanie zatorów płatniczych, które nie wynikają z opóźnionych płatności z wystawionych faktur, ale często ze zbyt długiego i niepotrzebnie restrykcyjnego procesu zatwierdzania tzw. Przejściowych Świadectw Płatności. Istotne jest, aby instytucje finansowe (banki oraz ubezpieczyciele) nie zaciskali dodatkowo pasa, zmniejszając wykonawcom limity gwarancyjne i kredytowe. Tu państwo mogłoby wesprzeć branżę, między innymi, poprzez jednoznaczne zapewnienia o intencji realizacji infrastrukturalnego programu inwestycyjnego, rozwiązywanie powstałych problemów z decyzjami administracyjnymi, jak również poprzez zmniejszenie wielkości gwarancji, szczególnie w tych dużych kontraktach – z dzisiejszych 10% do np. 5%. Mamy kontrakty, dla których wartość wymaganej gwarancji należytego wykonania przekracza 100 mln zł! Z kolejnymi branża będzie miała coraz ciężej.